Ondan Ateşlisi Yok
Rüzgâra geçit vermez, ömür boyu garantilidir ve onu sesinden tanırsınız: “Click!”. Zippo’nun bu benzersiz konumlandırması onu bir klasik haline getirdi ve eşsiz kıldı. Zamanla kendi koleksiyoner kitlesini yaratan marka, günümüzde saygınlığını ve değerini korumaya devam ediyor.
Zippo’yu Yaratan Fikir: “Çünkü bu çalışıyor”. Zippo’nun kurucusu George Grant Blaisdell’in inişli çıkışlı bir kariyer hayatı oldu. İlgi alanı çakmaklardı. Babası doğup büyüdükleri yer olan Bradford’da bir atölye açmıştı. George, 16 yaşındayken makinist olarak haftada 56 saat burada çalışıyordu. Sonraları satış işiyle ilgilenmeye başlayan Blaisdell, 20 yaşındayken babasından işi devraldı. 1. Dünya Savaşı sırasında işi ayakta tutmayı her ne kadar başardıysa da 1920 yılında atölyeyi sattı ve New York’a taşındı. Bir süre borsa işiyle uğraştı. Ancak bu işte de başarısız olunca Bradford’a geri döndü.
George Blaisdell, bu kez petrol kuyularına yatırım yapmaya karar verdi. Bu işteki ortağı erkek kardeşi Walter’dı. İkili, Blaisdell Petrol Şirketi’ni kurarak yaklaşık 10 yıl boyunca mütevazı bir hayat sürdüler. Bu yatırımı Blaisdell’e, 1930’ların başında iyi bir iş fırsatı olarak geri dönecekti.
Bradford’da 1932 yılının bunaltıcı bir yaz gecesiydi. Blaisdell katıldığı bir parti sırasında bir arkadaşıyla birlikte Pennhill Country Club’ın terasına çıktı. Terasta sohbet ederken arkadaşı sigarasını yakmak için cebinden Avusturya yapımı hantal görünümlü bir çakmak çıkardı. Bunu gören Blaisdell “Üstün başın dört dörtlük ama kullandığın çakmağa bak” diyerek onunla dalga geçmeye başladı. Arkadaşının yanıtı ise Blaisdell’de ilk kıvılcımı yakacaktı: “George, bu çakmak çalışıyor”.
O günden sonra George Blaisdell çakmak satışına yönelmeye karar verdi. İlk girişimi distribütörlük oldu. Ancak bu işten istediği kazancı sağlayamadı. Daha sonra “kendi çakmağımı kendim yapmalıyım” fikri kafasına yerleşti. Bu yeni tasarım çakmak, ilgi çekici, kullanışlı ve güvenli olmalıydı.
İlk modelin tasarımı tamamlandı: Orijinal dikdörtgen şekil, kolay açılır kapanır kapak, dışarıdan lehimlenmiş krom kaplamalı bir menteşe. İlk çakmak bir elin içine kolaylıkla sığabilecek boyuttaydı ve rüzgârdan koruyan bir fitile sahipti. Tasarım tamamdı, sıra çakmağın adını koymaya geldi. Son dönemde ortaya çıkan bir buluşa verilen isim Blaisdell’in çok hoşuna gidiyordu. O buluş “fermuar”dı (Zipper). Bu isim onu o kadar etkilemişti ki buna en yakın ismin, markasının adı olmasını istedi: Zippo!
İlk Yıllar... Yeni şirketin adı Zippo Üretim Şirketi olarak ilan edildi. İlk Zippo çakmakları, 1933 yılında, Bradford’da aylığı 10 dolara kiralanan Rickerson & Pryde adlı garajda üretilmeye başlandı. Dükkânda sadece 260 dolarlık bir ekipman ve 2 çalışan bulunuyordu. Çakmaklar ömür boyu garanti güvencesiyle 1.95 dolardan satışa çıktı.
Zippo’lar üretildiği ilk yıl sadece 1.100 adet sattı. Blaisdell buluşunu harekete geçirmek için her yolu denedi. Otobüs şöförlerine, kuyumculara ve tütün satıcılarına Zippo çakmaklar hediye etti. Nihayet 1937 yılının Aralık ayında 3.000 dolar ödeyerek Esquire dergisine tam sayfa ilan verdi. Ancak istediği geri dönüş satışlara yansımadı. Blaisdell rüzgâr geçirmez çakmağını pazarda geliştirmek için satış işini kendi üstlendi. İşe ilk olarak çakmağın tasarımından başladı. 1933 yılında Zippo, çeyrek inç kısaldı. 1934 yılında çakmağın üzerine dekoratif çapraz çizgiler eklendi. 1936 yılında menteşe çakmak kasasının içine yerleştirildi. 1937 yılında yuvarlak hatlar yerini dikdörtgen köşelere bıraktı. Ve Zippo bugünkü orijinal şeklini aldı.
Blaisdell ilk büyük satışını 1934’te elde etti. Zippo’lar kumarhanelerde, tütün dükkânlarında, pastanelerde ve puro standlarında satılmaya başlandı. Ancak tüm bu satış yerleri Blaisdell’e yeterli gelmiyordu. O, yeni pazarlama yöntemlerinin çok daha uzun ömürlü etkiye sahip olacağını düşünüyordu. 1936 yılında Iowa Hayat Sigortası Şirketi hediye vermek için 200 adet çakmak sipariş etti. Akabinde Kendall Oil Company’den 500 adetlik bir özel sipariş daha geldi. Böylelikle önümüzdeki on yıllar boyunca Zippo’nun öneminin giderek artacağı özel reklam çalışmaları başlamış oldu.
Zippo’nun marketlerde satılmaya başlanmasıyla Blaisdell operasyon bölgesini genişletti. İlk olarak Rickerson & Pryde’da bulunan üretim tesisini, ikinci katını da alarak büyüttü. Bradford’da yeni bir ofis daha açtı. 1938 yılında hem fabrika hem de ofisler Barbour Street’in üzerindeki eski bir garaja taşındı. Aynı yıl Zippo ilk masa çakmağını tanıttı. Ertesi yıl ise, 14 ayar altından tasarladığı sofistike çakmak modelini piyasaya sürdü.
2. Dünya Savaşı Yılları... 2. Dünya Savaşı yıllarında tüketici ürünleri üretimi her marka için adeta durma noktasına gelmişti. Ancak Blaisdell, Zippo üretmeye devam etti. Hükümetle yaptığı anlaşma ile Amerikan askerlerine çakmak tedarik etti.
Blaisdell bu dönemde Mr. Zippo takma adıyla çok sayıda ünlüye -bunların arasında ünlü savaş muhabiri Ernie Pyle dahil- Zippo çakmak gönderdi. Tüm bu eylemler sonrası Zippo favori çakmak markası olarak tercih edilmeye başlandı.
Zippo hakkında çok sayıda savaş öyküsü vardır. Bunlardan en bilinenleri: Zippo’nun bir kurşunu durduğu, bir savaş pilotunun kararan ekranını aydınlatarak güvenli bir şekilde inmesini sağladığı , bir tas çorba ısıttığı, gibi. Zippo, özellikle 1940’lı yıllarda çekilen Kazablanka gibi savaş filmlerinde sıkça kendini göstermeye başladı. 1945 yılında 3 milyon adet Zippo üretildi.
Tasarımda Yenilik ve Çeşitlenme Dönemi. Savaş sonrası Blaisdell, Zippo tamir kliniğini hayata geçirdi. Zippo kullanıcıları tek bir kuruş ödemeden bu klinikte çakmaklarına bakım yaptırıp, tamir ettirebiliyorlardı.
Zippo savaş sonrasında da yeni modeller geliştirmeye devam etti. 1947 yılında çakmak üzerine desenli tasarımla başladı. Sülün, ördek, kaz, alabalık, yelkenli ve atlar ilk örneklerdendi. Ayrıca 3 yıl sonra Zippo deri ve gümüş çakmak modellerinin tanıtımını yaptı.
Bu arada Blaisdell satış gücünü arttırmak için çalışıyordu. 1950 yılında, belirli bölgelere atadığı yöneticiler ile kendi satış gücünü kurdu. Bu satış gücü mücevher, eczane, market ve tütün toptancıları için de çalışıyordu. 1950 yılında Zippo ayrıca Kanada Zippo Ltd. Şti.’ni kurarak ilk yabancı yan kuruluşuna imza atmış oldu. Niagara Şelalesi yakınlarında bulunan şirket ile Zippo’nun geliri yıllık 9.5 milyon dolara fırladı.
1950’li ve 1960’lı yıllarda Zippo, hem yerli hem yabancı olmak üzere, artan talepleri karşılamak için tesislerini genişletmeye başladı. Bradford’daki Congress Caddesi üzerindeki yeni binaları 1954 yılında tamamlandı. 1960’lı yıllarda bir dizi eklemenin yapılmasıyla Zippo ürünlerinin imalat ve montajı için ana merkez burası oldu.
Kuruluşundan tam otuz yıl sonra 1962 yılında, Zippo ürün yelpazesini genişletmeye karar verdi. İlk ürün esnek çelikten yapılmış bir cep mezurası oldu. Bunu, çakı, golf topu, anahtarlık, büyüteç ve mektup açacağı izledi.
1970’ler ve Blaisdell Dönemi’nin Sonu. Zippo 1969 yılında, aya ilk ayak basışın şerefine bir dizi “uzay” çakmak serisinin tanıtımını yaptı. Bunu 1970’lerde üretimini başlattığı “burçlar” serisi izledi. Zippo artık, marketlerde kot pantolonun modada yarattığı etkiye benzer bir etki yapmaya başlamıştı.
1978 yılında Zippo, kurucusu George Blaisdell’i kaybetti. Zippo Şirketi’nin yeni sahipleri, uzun yıllar babalarının yanında çalışan Blaisdell’in kızları Harriet Wick ve Sarah Dorn oldu. İki kız kardeş şirketin başına güvendikleri çalışanları Robert Galey’i getirdiler. Ne yazık ki 1970 boyunca ve 1980’lerin başında Zippo’nun satışları yıllık 30 milyon dolar civarında seyrederek durağan bir döneme girdi. Firma bu durağanlığı atlatmak için yeni pazarlama teknikleri üzerine yoğunlaştı.
Başkan Galey’in 1986 yılında emekliye ayrılmasıyla boşalan koltuğa Michael Schuler getirildi. Schuler’in liderliğinde Zippo, gelirlerini 10 yıl içinde 5 kat arttırdı.
Schuler Dönemi: 1986-2000. 1986 ve 2000 yılları arası Zippo muazzam bir büyüme katetti. Koleksiyoncular ve hediyelik eşya dükkânları Zippo’nun ana hedefi oldu. İhracat güçlendi. Öyle ki 1980’lerin sonunda üretilen her 4 Zippo’dan biri Japonya’ya gidiyordu. Batı Avrupa satışları da oldukça iyiydi ancak Schuler’ın asıl ulaşmak istediği ülkeler komünizmin çöktüğü Çin, Güney Asya ve Doğu Avrupa gibi gelişmekte olan bölgelerdi. Schuler bu ülkelerde çok sayıda içici olduğunu biliyordu. Hedefi onlara ulaşmaktı.
Zippo’nun saygınlığı giderek artmaya başlamıştı. 1991 yılında Zippo Satış ve Pazarlama Departmanı’nın başına James Baldo getirildi. Baldo işe başlar başlamaz yaptırdığı müşteri anketlerinde gördü ki Zippo kullanıcılarının %30 gibi büyük bir oranı koleksiyonculardan oluşuyordu. Anketin bir diğer önemli sonucu da alıcıların Zippo’yu çoğunlukla hediye amaçlı aldığıydı. Bu sonuçlar ışığında Zippo, Harley- Davidson ve Corvette gibi lisanslı markalarla işbirliğine giderek çakmaklarını yüksek fiyatlardan satmaya başladı. Daha sonra şirket, koleksiyoncular için özel olarak, sınırlı sayıda ürettiği Zippo’ları piyasaya sunmaya başladı. 1992 yılında üretilen 60. yıldönümü özel çakmağını, 1993 yılında “Varga Girl” çakmağı, “D-Day” çakmağı, 1995 yılında “Ormanın Gizemi” ve 1996 yılında “Salutes Pin-up Kızları” izledi. 1994 yılında Zippo çakmaklarının sergilendiği “Zippo Family Store and Museum” açıldı.
Zippo girişimci ruhunu arttırmaya devam ederek, 1993 yılları başlarında W.R. Case & Sons Cutlery Şirketi’ni satın aldı. Satın almadan kısa bir süre sonra Case bıçakları ve Zippo çakmakları set halinde 50 dolardan 200 dolara kadar değişen fiyatlarla satışa çıktı. Aynı yıl Itochu Fashion System Co. ile imzalanan lisans anlaşması ile Zippo isimli kot pantolon, eldiven ve deri ceketler Japonya’da piyasaya sunuldu.
1990’lı yıllar Anti-içicilerin Amerika’da güç kazanmaya başladığı yıllardı. Zippo, yeni yaratıcı bir yöntemle markasını güçlendirmeyi başardı. ZipLight cep feneri görücüye çıktı. Zippo bu yeni ürünün televizyon lansmanları için 500 bin dolarlık dev bir bütçe harcadı.
1989 yılında USA Today gazetesi tarafından öldüğü ilan edilen Zippo markası, 1996 yılındaki 150 milyon dolarlık rekor satışı ile sapasağlam ayakta olduğunu kanıtladı. Ancak ne yazık ki 1990’lı yılların sonunda satışlarda yine bir düşüş yaşandı. Bunun en önemli nedenlerinden biri Amerika’daki sigara kullanan yetişkin sayısındaki düşüştü.
Blaisdell’den sonra şirketin mülkiyetini devralan kız kardeşler ve onların 4 çoçuğu Zippo’da eşit derecede söz sahibiydi. Bu eşitlik markanın stratejik kararlar alırken zorlanmasına sebep oluyordu.
Yeni Yönetim, Yeni Bir Yüzyıl ve Yeni Stratejiler. 2000 yılında şirketin başına Sarah Dorn’un oğlu George B. Duke geçti. Bu yıllarda firmanın en çok ihtiyaç duyduğu şey iyi bir pazarlama stratejisiydi. Bu ihtiyacı fark eden torun George Duke 2001 yılında Schuler yerine Greg Booth’u CEO olarak işe aldı. Zippo markası güçlenmeye devam ediyordu ancak anti-içiçi eğilim Zippo satışlarını etkiliyordu. Duke ve Booth’un aklına bir fikir gelmişti. Çakmak sadece tütün içmek için kullanılmıyordu. Ateş pek çok alanda önemli bir ihtiyaçtı! İşte bu amaçla çoklu kullanıma uygun Zippo (Multi-Purpose Lighter-MPL ) 2002 yılında tasarlandı. Mum, şömine, soba, kamp ateşi yakmak için yeni çok amaçlı çakmağı kullanmak mümkündü. Yeni ürünün lansmanı için büyük bir reklam kampanyası düzenlendi.
MPL satışları şirketin beklentisinin üzerinde bir satışla yılı bitirdi. Zippo, MLP’nin lansmanı devam ederken, koleksiyon pazarına ilişkin yeni fırsatların peşine düştü. Şirket 2002 yılında uluslararası Zippo koleksiyoncular derneği olan “Zippo Click”i kurdu. Birkaç yıl içinde Zippo’nun üye sayısı 7.000’i geçti.
Zippo 2003 yılının Eylül ayında 400 milyonuncu çakmağını üreterek tarihinde yeni bir dönüm noktasına ulaştı. Markanın giderek yayılan ünü sahte ürünlerinin piyasaya çıkmasını kaçınılmaz kıldı. Zippo tüm bu sahteciliğe karşı durabilmek adına, kendine özgü çakmak şeklini dünya çapında tescil ettirdi ve markaya 2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nden marka koruması verildi.
Bu yıl 80. yıldönümünü kutlayan Zippo’nun dikdörtgen tasarımı, ilk üretiminden bu yana pek az değişikliğe uğradı. Yola bir çakmak fikri ile başlayan marka, bugün yine çakmak başta olmak üzere geniş bir ürün yelpazesine sahip. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki %40’lık pazar payı ile kendi sektörüne hâkim olan Zippo, ayrıca 120’den fazla ülkede satış yapıyor.
Anasayfa'ya Dön
YORUM YAZIN
Max. 255 karakter girebilirsiniz
Yorumunuz Alınıyor
Boş Yorum Gönderemezsiniz
YORUMLAR
Hiç Yorum Yok