Yapay zekâ tarafından üretilen AI influencer’lar, önde gelen markalarla anlaşarak gerçek influencer'ların tepkisini çekiyor.

Cristina Criddle

Pembe saçlı Aitana Lopez sosyal medyada 200 binden fazla kişi tarafından takip ediliyor. Konserlerinden ve yatak odasından selfie'ler paylaşırken saç bakım serisi Olaplex ve iç giyim devi Victoria's Secret gibi markaları etiketliyor. Markalar, tamamen kurgusal olmasına rağmen, ürünlerini sosyal medyada tanıtması için gönderi başına yaklaşık bin dolar ödüyor. Aitana, yapay zekâ araçları kullanılarak yaratılmış bir "AI influencer" ve 21 milyar dolarlık büyüyen içerik yaratıcısı ekonomisine giren yüzlerce dijital avatardan biri.

AI influencer’ların ortaya çıkışı, insan influencer'ların gelirlerinin dijital rakipleri tarafından gasp edildiği ve tehdit altında olduğu endişesine yol açtı. Bu endişe, geçim kaynaklarının saniyeler içinde insan benzeri metinler, görüntüler ve kodlar üretebilen yapay zekâ teknolojisinin tehdidi altında olduğu konusunda daha köklü mesleklere sahip insanlar tarafından da paylaşılıyor.

“Hiper-gerçekçi” yapay zekâ influencer’ların yaratıcıları, sadece aşırı şişirilmiş bir pazarı bozduklarını savunuyor. Barcelona merkezli The Clueless ajansının kurucu ortağı Diana Núñez, "Influencer'ların aldığı fahiş ücretler bizi şaşırttı. Bu da bize 'kendi influencer'ımızı yaratsak nasıl olurdu?' diye düşündürdü. İstemeden bir canavar yarattık. Yine de güzel bir canavar."

Üstelik daha şimdiden, Noonoouri ve KKW Beauty, Ayayi ve Louis Vuitton gibi örnekler olmak üzere, lüks markalar ile sanal influencer'lar arasında yüksek profilli sponsorlu ortaklıklar yapıldı.

Sanal influencer Kuki'nin yer aldığı bir H&M reklamının Instagram analizi, geleneksel bir reklama kıyasla 11 kat daha fazla kişiye ulaştığını ve reklamı hatırlayan kişi başına maliyette yüzde 91'lik bir düşüş sağladığını ortaya koydu. Billion Dollar Boy'un küresel pazarlama ve inovasyon müdürü ve Meta'nın yaratıcı inovasyonlar ekibinin eski başkanı Becky Owen, "Gerçek influencer’lar gibi satın almayı etkilemiyor ama marka için farkındalık, tercih edilirlik ve hatırlanırlık sağlıyor" dedi. 

Markalar, maliyetleri düşürürken dikkat çekmenin yeni bir yolu olarak sanal influencer'ları kullanma konusuna hızlı adapte oldu. Mintel'in medya ve teknoloji direktör yardımcısı Rebecca McGrath, "Gerçek influencer'ların sahte ya da yüzeysel olmalarıyla ilgili pek çok olumsuz çağrışım var; bu sebeple insanlar yapay zekâ influencer’ların gerçek olanların işini elinden almasını pek önemsemiyor" dedi. McGrath, “Markalar için, gerçek influencer’larda olduğu gibi herhangi bir konuda anlaşamama durumu söz konusu değil. Bu da markaları, sanal influencer’lar ile iş birliği yapmak için ikna eden hususlardan biri” diye ekledi. Gerçek influencer'lar ise sanal meslektaşlarının ‘gerçek olmadıklarını’ açıklamaları gerektiğini savunuyor. İki milyondan fazla takipçisi olan içerik üreticisi Danae Mercer, "Bu influencer'larla ilgili beni en çok korkutan şey, sahte olduklarını anlayabilmenin ne kadar zor olduğu" diyor.

Birleşik Krallık Reklam Standartları Ajansı, “sanal influencer'ların yükselişinin farkında olduğunu” ancak yapay zekâ tarafından üretildiklerini beyan etmeleri gereken bir kural olmadığını belirtiyor. Sanal influencer'ları, kökenlerini açıklamaya zorlayan ülkelerden biri olan Hindistan başta olmak üzere, diğer pek çok pazar bu sorunla mücadele ediyor. The Clueless, Instagram'daki profilinde #aimodel etiketiyle Aitana'nın sahte olduğunu açıklasa da diğer pek çok kişi bunu yapmıyor ya da #digitalinfluencer gibi belirsiz terimler kullanıyor. Aitana'nın takipçileriyle yüz yüze görüşmek için çok sayıda talep aldığını da sözlerine ekleyen Núñez, “Onun yapay zekâ tarafından üretilen bir model olduğunu en başında açıkça belirtmemize rağmen, takipçilerinin çoğu onun gerçekliğini sorgulamadı, varlığına gerçekten inandılar” ifadesinde bulunuyor.

İlk sanal influencer'lardan biri olan Lil Miquela, herhangi bir anlaşma için yüz bin doları aşan seviyede fiyat bandına sahip ve şimdiden referansları arasında Burberry, Prada ve Givenchy bulunuyor. 

Lil Miquela'nın ortaklıklarını yöneten Dapper Labs iş geliştirme başkan yardımcısı Ridhima Kahn, üretken yapay zekânın Lil Miquela için içerik üretebileceğini belirtse de, Miquela’nın yaratıcısı olan ekibi; yani yine gerçek ve yaratıcı insanların yerine geçemeyeceğini söylüyor. Kahn, “Pek çok şirket bir günde oluşturdukları sanal influencer'ları piyasaya sürüyor ancak bu ‘yaratıcı ekip’ unsurunu gözden kaçırıyorlar; dolayısıyla uzun vadeli olmuyor" diye ekliyor.

Lil Miquela, birçok kişi tarafından melez olarak kabul ediliyor ve ABD’den Asya ve Latin Amerika’ya kadar yaklaşık 3 milyon takipçiye sahip. Bu arada The Clueless şirketi, Laila adında "kıvrımlı bir Meksikalı" olarak adlandırdığı başka bir kreasyonu da geliştirme aşamasında.

Cardiff Üniversitesi'nde dijital medya çalışmaları alanında kıdemli bir öğretim görevlisi olan Francesca Sobande, ırksal olarak belirsiz özelliklere sahip sanal influencer'ları araştırdı ve bu özelliklerden bazılarının verilmesinin ardındaki motivasyonların “ticari amaçla” daha geniş bir kitleyi hedeflemek için “bir pazarlama stratejisi” olduğunu öne sürüyor.

"Bu durum, küresel pazarlama stratejileri belirlemek isteyen ve ilerici olarak algılanabilecek içi boş bir imaj yansıtmaya çalışan markalar için çok uygun olabilir" diyen Sobande, sanal avatarları yaratanların "nadiren siyah insanlar olduğunu" da sözlerine ekliyor.

Dapper Labs, Lil Miquela'nın arkasındaki ekibin çeşitli özelliklere sahip insanlardan oluştuğunu ve hedef kitlesini yansıttığını vurguladı. The Clueless, yaratımlarının “kapsayıcılığı teşvik etmek ve uzun süre dışlanmaya maruz kalmış kolektiflere fırsatlar sağlamak” için tasarlandığını söyledi.

The Clueless'ın sanal avatar kreasyonları, diğer sanal influencer'ların yanı sıra, Aitana'nın düzenli olarak iç çamaşırlarıyla görünmesiyle aşırı cinselleştirildiği için eleştirildi. Ajans, cinselleştirmenin "gerçek modellerde ve influencer'larda yaygın olduğunu" ve kreasyonlarının "sektördeki mevcut normlardan sapmadan yalnızca bu yerleşik uygulamaları yansıttığını" açıkladı. 

İçerik üreticisi Mercer ise sanal influencer’larla ilgili şöyle konuştu “Son yıllarda kadınlar OnlyFans ve sosyal medya aracılığıyla, bedenlerinin kontrolünü ellerine alabildiler ve 'uzun zamandır erkekler benim üzerimden para kazanıyor, ben de kendim için para kazanacağım' diyebildiler. Genellikle erkekler tarafından yapılan yapay zekâ ürünü kreasyonlar, kadın cinselliğinden kazanç sağlıyor. Bu hesapların büyümesinin ardındaki neden bu. Para kazanmak için."