Y kuşağı, Çırak yani The Apprentice yarışmasını hatırlamaz. 

Orjinali Amerikan olan bu dizi 15 yıl önce, her hafta NBC kanalında 20.2 milyon izleyiciyi ekran başına çekiyordu. Yarışmada iş dünyasındaki yeteneklerini kanıtlamak için yarışanlardan biri, şovun prodüktörü ve tek jüri üyesi olan ünlü işadamı bugünün ABD Başkanı Donald Trump için çalışmayı hak etmek için yarışıyor. 

'The Apprentice”ın (Çırak) Türkiye versiyonunda, Trump'ın yerini Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan almıştı. TÜSİAD Başkanlığı sonrası farklı bir uğraş olmuştu onun için ama Trump’ın tadını vermemişti. Böyle dizi, film ve belgeselleri önemsiyorum. Mutlaka benzerleri yapılmalıdır. Çünkü hızlı dönüşen iş hayatına yeni neslin uyumu ve deneyimlerin paylaşılmasıyla rekabet ortamı sağlıklı hale getirilmelidir.  Dahası, yeteneklerin ortaya çıkarılması ve yönlendirilmesiyle ihtiyaç duyulan insan kaynağına bir destek olacaktır. Küresel rekabet ortamında üst düzey yönetici ihtiyacı her geçen gün artmaya devam ediyor. 

Bunun örnekleri yurtdışında var.

Üç dört yıl önce, bir grup Japon işadamı ve yönetici ile iftar sofrasında bir araya geldik. Yemekteki tek gazeteci olarak bu ilginç grup hakkında biraz bilgi vermek  istiyorum.

Fushiki Juku Group adı verilen ve Japonya’nın ünlü şirketlerinde orta ve üst düzey yöneticilik yapan işadamları, bir haftalığına Türkiye’ye  geldiler. Gezinin amacı, Türkler ve İslamiyet hakkında yerinde bilgi almak,  kültürü ve felsefesi üzerine gözlemlerde bulunmak. Kapadokya’ya ve Edirne’ye de gitmişler ve İstanbul’da farklı gruplarla bir araya gelip sohbet fırsatları oluşturmuşlar. Fushiki Juku, bir yönetici okulu. 40 yaşın üzerindeki şirket yöneticilerinden her yıl 30 civarında öğrenci seçiliyor ve 10 aylık bir eğitime tabi  tutuluyor.  Mesela Türkiye’ye gelen grubun yaş ortalaması 47 olduğunu öğrendim.

Bu eğitimi almadan Japonya’da dev şirketlerin yönetimine gelmek mümkün olmuyor. Bir nevi “Yöneticilik Akademisi” olan Fushiki Juku okuluna girenlere Fushikian da deniliyor. Genellikle eğitimler kitabi olmaktan ziyade deneyim ve gözlemlere dayanıyor. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Japonlar, batı felsefesinin yanı sıra küresel rekabet üzerine yoğunlaşmaya başladılar. 

Son dönemde en çok konuşulan konuların başında Çin’le ilişkilerin derinliği yer alıyor. Bunun için sadece deneyimli CEO’ler değil, dışişleri temsilcileri ve diplomatlar da eğitmen olarak programda yer alıyor. Bunun için de farklı kültürlerin, coğrafyaların gelenekleri, inançları ve felsefeleri üzerine çalışma ihtiyacı hissettiklerini söylüyorlar. Benzeri bir okul bize de lazım...

Denizbank CEO’su Hakan Ateş, benzeri bir okulun Fransa’da olduğundan bahsetti. Bu iki örneği niye anlatıyorum?

Üst düzey yönetici araştırma ve değerlendirme alanında dünyanın önde gelen kurumlarından olan Odgers Berndtson’ın 10 yıldır global düzeyde yürüttüğü sosyal sorumluluk programı “CEO for a day – Bir gün CEO” Türkiye’de de başlıyor. 

Proje, sosyal sorumluluk etkinliğinin ötesinde önemli bir yönetim ihtiyacına da cevap verecek nitelikte. 

Bir Gün CEO hakkında biraz daha bilgi vereyim. Aralarında Sabancı Holding, Fiba Holding, Kale Grubu, Zorlu Holding, Borusan Holding, Akkök Holding gibi Türkiye’nin 15 kurumunun lider ve CEO’larının bulunduğu “Bir Gün CEO” programı, geleceğin lider adaylarını belirlemek ve kuşaklar arasındaki iletişimi kuvvetlendirmek için tasarlandı. 

İlk yılında çeşitli üniversite ve STK’ların önerdiği yaklaşık 1000 öğrenci yoğun bir eğitim ve değerlendirme sürecinden geçti.  Süreç sonunda 15 genç, bu eğitimlerin üzerine Türkiye’nin alanında öncü şirketlerinin üst düzey yöneticileri ile buluşarak, teorik eğitimin üzerine uygulamayı da görme şansı bulacak.  

TÜİK (2016) verilerine 15 – 24 yaş aralığında 12.9 milyon gencimiz var. Yanı sıra, Eurostat verilerine göre Türkiye 29,7 ile yaş ortalaması bakımından da Avrupa’nın en genç ülkesiyiz.

Bu verilere insan ömrünün uzaması ve değişimin hızı giderek artmasını eklediğimizde bugünün gençleri – yarının liderlerinin önceki kuşaklardan daha uzun dönemli planlar yapmak zorunda olduğu ortaya çıkıyor. Tam da bu aşamada, özellikle üst düzey yöneticilerle genç lider adaylarının sağlıklı iletişim kurabilmesi ve geleceği ortak akılla tasarlaması kritik hale geliyor.   

Üst düzey yönetici araştırma ve değerlendirme çalışmaları konusunda dünyanın önde gelen kurumlarından Odgers Berndtson, bugünün liderleri ile geleceğin liderlerini bir araya getiren sosyal sorumluluk projesi “CEO for a Day – Bir Gün CEO” programını Türkiye’de başlattı. 

Odgers Berndtson Türkiye Yönetici Ortağı Ayşe Öztuna Bozoklar’ı gençleri iş dünyasına kazandırmaya katkı veren bu projesinden dolayı tebrik ediyorum. 

Hüsnü Özyeğin: “Her lider takımı kadar başarılıdır” diyen Hüsnü Özyeğin’in hayatından bir kesit sunarak ve programı kıskandığını belirterek konuya yaklaşıyor: Bizim zamanımızda böyle programlar yoktu, mentorluk da yoktu. Babam cebime bin dolar koyup beni Amerika’ya gönderdiğinde bana yol gösteren kimse yoktu. Kendi yolumu bulmak zorundaydım. İlk işim Harvard’da kantin işletmekti. İlk yıl 8 bin dolar kazandım ve bütün borçlarımı ödedim. Şimdi gençlerin önünde çok fırsat var. Teknoloji sayesinde her bilgiye erişiyorlar. Ama rekabet de çok. 

Türkiye’de yetenek açığının yüzde 50’nin üzerinde olduğunu vurgulayan Kale Grubu Başkanı Zeynep Bodur Okyay ise, gelecek 20 yıl 300 yıla bedel bir değişim olacağını hatırlattı.  

Programın Türkiye’deki ilk yıl katılımcı liderleri ise, Akkök Holding, Arvato, Borusan Holding, Deloitte, Denizbank, Fiba Holding, Kale Grubu, Kanal D & Prodüksiyon, KoçSistem, Netaş, Nobel İlaç, Sabancı Holding, Siemens, Türk Traktör ve Zorlu Holding CEO’larından oluşuyor. 

Bu ekiple, programın tanıtımı öncesinde bir araya geldik ve hoş bir sohbet gerçekleştirdik. Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül’ün  her cuma sabahı, kura ile belirlenen genç çalışanlar ile odasında geniş sohbet yaptığını bu vesileyle öğrendik.  

Dünyada 4 milyar mobil uygulama olduğunu ve bunların yüzde 80’inin gençler tarafından oluşturulduğunu söyleyen Hakan Ateş, gençlerle sohbet edince bir nevi tersine mentörlük gerçekleştiğine dikkat çekti. 

Aslında her şirket değişimi yakalamaya ve gençleri kazanmaya çalışıyor. Kimi apartmanda ev ortamı şirketler kürüyor, kimi starupları çekmek için platformlar oluşturuyor, bir başkası da yurtdışına eleman gönderip master programlarını destekliyor. 

Sonuçta, verilen eğitimler yetersiz, kurumsal yapılar yeni iş modelleri için esneklik sunamıyor ve yeni teknolojiler güçlü bir dalga ile mevcut yapıları sarsıyor. 

Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin bu alandaki duyarlılığı da takdir edilmeli. 

Bu arayışlar içinde Bir Gün CEO benzer projeler kuşaklar arasında diyalog kurarken, geleceğin CEO’larının hazırlanmasına da zemin hazırlıyor.  Şimdilik 25 gence bu imkanlar sunuluyor. Umarız yeni CEO Okulları ile milyonlarca gence bu fırsatlar verilir.